Yn dilyn cyhoeddiad gan Lywodraeth Cymru bod addysg statudol yn cael ei atal dros dro o ganol mis Mawrth 2020, un o’r pryderon mwyaf oedd sut i ddarparu ar gyfer y plant oedd â hawl i brydau ysgol am ddim yn ystod y cyfnod hwn. Yn yr wythnosau cyntaf, roedd Awdurdodau Lleol (ALl) yn darparu pecynnau bwyd i’w casglu o’r ysgolion, canolfannau lleol neu eu danfon i gartrefi. Fodd bynnag, roedd y nifer oedd yn defnyddio’r gwasanaeth yn isel, ac roedd gwastraff yn uchel felly nid oedd hyn yn gynaliadwy yn yr hirdymor.

Cyhoeddodd Llywodraeth Cymru bod £7M ar gael i ALl ddarparu prydau ysgol am ddim i ddisgyblion cymwys yn ystod gwyliau’r Pasg, a £33M ychwanegol hyd at ddiwedd gwyliau’r haf. Mewn ymateb, cynhaliodd a rheolodd CLlLC gyfarfodydd ar-lein cenedlaethol a rhanbarthol gydag arlwywyr ALl a Llywodraeth Cymru i olrhain a rhannu gwybodaeth am ymateb arlwywyr ysgolion a materion oedd yn codi. Roedd y cyfarfodydd hyn yn cyfrannu at Ganllawiau Prydau Ysgol am Ddim a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru.

Yn ystod y cyfnod dechreuol, datblygodd yr ALl ddarpariaeth yn unol â’u hanghenion a galw lleol a chynigiwyd y dewisiadau canlynol: taliadau uniongyrchol (17), danfon bwyd (10), talebau bwyd (8) neu wasanaeth casglu (1). Fodd bynnag, roedd y mwyafrif o ALl yn cynnig nifer o ddewisiadau, a oedd yn gweithio’n dda ac yn dangos pwysigrwydd dull lleol i gefnogi eu cymunedau lleol.

Datblygodd a chyhoeddodd CLlLC daflen wybodaeth Gwneud y Mwyaf o'ch taliadau neu dalebau Prydau Ysgol am Ddim i bob ALl er mwyn eu rhannu â rhieni, gan ddarparu argymhellion defnyddiol ar gynllunio, siopa a pharatoi bwyd maethlon, ynghyd â rhestr siopa posibl. Roedd Data Cymru hefyd yn casglu data ar ymateb ALl i ddarparu prydau ysgol am ddim yn ystod y cyfnod hwn.

Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth ar yr ymateb dechreuol yn y Cyflwyniad 'Trosolwg o ymatebion Prydau Ysgol am Ddim  i COVID-19 yng Nghymru'.