Heriau enfawr o ran y gweithlu sydd wedi ei adnabod fel un o’r risgiau parhaus mwyaf sylweddol mewn gofal cymdeithasol, mewn adroddiad sydd yn cael ei gyhoeddi heddiw.
Mae’r adroddiad wedi ei selio ar ymchwil a gomisiynwyd gan CLlLC yn 2022, wedi cynnal arolwg o uwch aelodau cyngor a swyddogion ymghyd â sefydliadau eraill sydd yn darparu, neu gefnogi, gofal cymdeithasol yng Nghymru.
Daeth materion y gweithlu i frig y rhestr o bryderon allweddol, yn ogystal â diffyg cyllid cynaliadwy, a heriau yng nghyswllt cwrdd ag anghenion mwy cymhleth oherwydd newidiadau demograffeg.
Trafodwyd ystod o faterion gan y cyfrannwyr, sy’n effeithio ar staff gofal cymdeithasol, gan gynnwys recriwtio a chadw staff, moral, statws, â’r angen i gefnogi datblygu a dilyniant gyrfa.
Amlygodd llawer o’r cyfrannwyr bod darparu gofal yn waith anodd a blinedig sydd yn aml yn dod gyda chyfrifoldeb mawr, ond gyda diffyg cydnabyddiaeth. Dywed un cyfrannwr:
“Ar hyn o bryd, rydyn ni mewn safle lle nad ydyn ni’n gallu dod o hyd i’r staff fyddai’n gwneud y math yma o swyddi, oherwydd bod y cyflog mor isel ac ei fod yn gallu fod yn waith anodd sy’n cario straen. Mewn gwirionedd, mae’r cyflog yn llawer is nag am weithio yn Aldi, ac yn llawer caletach.”
Bu cyfrannwyr hefyd yn trafod yr angen i wneud gofal yn opsiwn gyrfa mwy deniadol:
“Nid dim ond [codi] yr isafswm cyflog yw hyn: rydym angen bod yna strwthur gyrfa mewn gofal, fel bod cymhwysterau, profiad a gallu yn cael eu gwobrwyo i’w wneud yn swydd mwy deniadol fel ein bod yn gallu cadw staff yn y maes.”
Yn croesawu’r adroddiad heddiw, dywedodd y Cynghorydd Huw David OBE (Pen-y-Bont ar Ogwr), Llefarydd CLlLC dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol:
“Mae’r gweithlu gofal cymdeithasol yn gwneud gwaith arbennig yn galluogi pawb sydd yn dibynnu ar ofal i fyw bywydau llawn. Fodd bynnag, mae’r adroddiad heddiw yn ychwanegu tystiolaeth ymhellach i’r angen i fynd i’r afael ar fyrder â heriau’r gweithlu sy’n ein wynebu. Rhaid cael gweithlu sydd wir yn cael eu gwerthfawrogi, gyda pharch cydradd â gweithwyr y GIG, a sydd yn cael eu gwobrwyo’n briodol am y gwaith allweddol mae nhw’n ei wneud.”
“Bydd methu i flaenoriaethu a buddsoddi mewn gofal cymdeithasol â’r gweithlu, sydd yn parhau i ddarparu cefnogaeth i bobl gydag ymroddiad, yn gwanhau yn sylweddol system sydd eisoes yn cael ei hymestyn i’r eithaf ac yn cael ei tan-gyllido, gyda goblygiadau difrifol i’r bobl sydd yn dibynnu ar ofal cymdeithasol i fyw bywydau cydradd ac ystyrlon.”
Dywedodd y Cynghorydd Llinos Medi (Ynys Môn), Llefarydd CLlLC dros Iechyd a Gofal Cymdeithasol:
“Mae’r adroddiad heddiw yn dangos yn foel yr effeithiau y mae degawd o dangyllido cyson mewn gofal cymdeithasol a thanfuddsoddi mewn gwasanaethau ataliol wedi ei gael ar ein gallu i ddarparu gofal cymdeithasol safonnol sydd yn helpu i adeiladu annibyniaeth a gwydnwch.”
“Rydyn ni’n gwybod bod pobl yn dibynnu ar ofal cymdeithasol i’w cefnogi nhw i fyw bywydau llawn, annibynnol. Ond fel sydd wedi ei amlygu yn yr adroddiad, mae gan cynghorau bryderon difrifol o hyd am ein gwasanaethau gofal cymdeithasol hollbwysig. Rwan yw’r amser i gael sgwrs ystyrlon am ddyfodol darpariaeth gofal cymdeithasol, a sut y gallwn ni ganfod ateb cynaliadwy hir-dymor ar gyfer gofal cymdeithasol.”
-DIWEDD-
Nodiadau i olygyddion
Ymchwil Cwestiwn o Flaenoriaethau